Dewleta Tirkîya no dem Dêrsim de hewt awbendan virazena ke zerarêde girs danê dorûver û tebîet. Reaksîyonê şarî duştê viraştişê nê barajan de hêdî-hêdî beno tenêna radîkal. Heta nika xeylê protestoyî duştê awbendan de amey kerdene, no hewte kî tayê dêrsimijan hêrişê şantîyeyê awbendî kerd û uca (uza) makînayî veşnay.
Awanîye yê awbendî ya ke serê çemê Perî sînorê Dêrsim û Xarpêtî de yeno viraştene. No awbend ke bêro viraştene, xeylê dew û cayan binê awe de verdano. Dewijê ke nêzdîyê awbendî de nişenê ro, bi kemer û kuç hêrişê cayê awanîye kerd û tayê makînayî veşnay. Wezîfedarê asayîşî yo taybetî ke bi kemeran ra bî dirbetin, xo pê panayîşê çeka xo xelisnayo.
Dewijî tepîya pêro pîya bi slogananê “Awbend mevirazê, rijnenîme sereyê to ser”, “Dêrsim de awbend nêwazenîme” û “Dewleta qetile hesab bido” cêray ra şîy dewanê xo. Beşer Yilmaz ke 70 serre der a, derheqê naye de va ke “Duştê awbendan de vejîyayîş meselêda namûsê dêrsimijan o. Ma se benîme, şomîme kotî, çitur weşîya xo ramenîne, bellî nîyo. Tîya (îta) hardê (erdê) ma yo, cayê ma yo. Destê ma ra mecêrê. Noca (naza) şeref û namûsê ma yo, kes besenêkeno ke ma ra bicêro.”
Selvî Çelîk kî venga rojnamegaran da va, “Ma ê pereyan nêcênîme, hardê (erdê) xo ser o weşîya xo hîna ramenîme. Reyê ma dewanê xo ra vetîme, tayê serran ra dime reyna peyser ameyîme. Ma ke ameyîme tîya (îta), nika kî wazenê bi awbendan ma fayna teber bierzê. No rî ra barajan virazenê. Ma awbendan nêwazenîme, wazenîme ke dewanê xo de biciwîyîme.”
Mustafa Duzgunê 75serreyî hîsê xo nîya ard zon (ziwan): “Wextê xo de urisan waşt ke no hard (erd) bicêrê xo dest. Labelê kalikanê ma naye nêverda. Nika kes qusurî de nîyamedo, no hardo (erdo) ke ma rê baw û kalikanê ma ra mendo, kesî nêdanîme. Awbendan kî nêwazenîme.”
Badê ke dewijan cayê awanîya awbendî terk kerd, tayê cêncan hêrişê awanîye kerd û xeylê makînayî şikitî û veşnayî.
