– Albuma şimaya newîye vejîyaya. Rewend eserê gureyayîşêde senîn o?
– Xeylê wext o ke ma na albume ser o gureyeme. Albuma dîyine ra pey trafîkêde çîp ê konseran bîyo. Ez beşdarê festîvalanê muzîkî yê dinya bîya. O esna de mi hezirîya bingeyê gureyê ê muzîkê ke zereyê mi de ameybî pêser, kerdêne. Mi waştêne ke her çî yê mi bo. Mi bi Rewend yew bi yew eleqar bîya. Prosesê studyoyî da bi da serre û nêm ramito. Dugelan de hezir bîya, la ez bi ekîbê xo gureya. Mi na albume de ceribnaya ke pêro tecrubeyê xoyê ruhî bîyarî pêser. Mi êdî waştêne ke konseptê xo temamen yew gure bo ke mi bi xo viraşto, wa nîya bîyo.
– Rewend yeno ra manaya koçerî. Na koçerîya çikî ya?
– Wexto ke konseran dewam kerdê, albume kî zereyê mi de dest bi restişî kerdo. Ê wextan de zaf konsantre bîya. Wa no proses de mi xo sey koçere dîya. Gama ke mi albume hezir kerdêne, ez şîya mintiqayanê Dêrsim, Xoresanê Îranî, Soran, Serhad û Erîwanî, uca derheqê kilaman de cigêrayîşan viraştê. O wext konsaranê xo dewam kerdêne. Ti ke cayê xo ra cîya bena, koçer a. Ti şona kotî wa şo, uca kî sey koçer yena hesibnayene. Rewend koçerîya ruhî ser o şono. Eserê muzîkkî yê cîya-cîyayî ke Mezopotamya de estê, kewenê (kûnê) meydan.
– Xora kilamanê albume ra zafine muzîkê kurdkî yê tradîsyonelî yê.
– Heya, pêro henî yê. Tena Rewend aîdê min o. Muzîko tradîsyonel zaf ro mi tesîr keno. Çike tabîî yo… No tewir o ke dejo bîyaye û şayîye ra weye beno, ci ra vejîno meydan. Çîyê xeribî yê teber cinêkewtê. Sade yo, muzîkêde sey xo yo. Seveknayîşê nê muzîkî, ser o vindertiş mi zêdena tetmîn keno. Aye ra mi albume henî da şekil ro.
– Albume de 12 hebî kilamî estê. Mîyanê muzîkê tradîsyonelî ra weçinitene zor a?
– Nê kilam ê ke ma rewna goş dayêne ser. Çar lawikî estê ke albume de nêvejîyê. Semedê biserûberbîyayîşê albume ra ma cinêkerdî. Sey mana mi qerarê xo eserê ke qalê mi kenê, ser o da. Însanê ke albume goşdarî kenê, eciz mebê. Neke eciz bibê, seba ke goşdarî bikerê ma albume virazenîme. Wexto ke ma kilamî ard pêra ma kî bala xo ser naye ke goreyê konseptî bê. Her ca ra esto; Dêrsim, Xoresan, Soran, Serhad, Erîwan…
– Şima konsept va. Konseptê Rewendî çi bî?
– Pêraardişê tinîyanê pêro mintiqayan. Çike, wexto ez Dêrsim de bîyêne pîle, xebera mi mintiqaya Soranî ra çin bîya. Mi dima, wexto ke ez Dêrsim ra vejîyaya, nê çîyan ferq kerdê. Prosesê albume de ez şîyêne nê cayan û bi viraştişê dostênî mi cigêrayîşan kerdê. Bi însananê nê mintiqayan ra ruhêde nêmedar esto.
Mi waşt ke nê ruhî bêrê têlewe. Kurdê ke mintiqayanê cîya-cîyayan de ciwîyayêne, bi sînoran amey cîya kerdene. Mi bi arêkerdişê muzîkanê yewbînîromendeyan na albume de musna ke sînorî çiqas bêmana yê.
– Qapaxê albume de qisayê kilaman bi kurdkî û îngilizkî yê. Çayê tirkî çin a?
– Naye her kes pers keno. Ma çarnenîme ra tirkî, labelê manaya xo yew nêmanena. Bê ke fikrî verê ra bêrê dayene, tena muzîk ser konsantre bo, her kes çîyo ke ma wazenê qal bikerî , do tey bivejo. Seba kurdkî û îngilzkî zereyê yew grûba ziwanan der ê, çarnayîş de mana daha rehet fehm beno. Û ser o kî albume pêro welatanê dinya de do biweşanîyo, ma metnê orîjînalî û tercumeyê îngilizkî kerdê ci.
– Na albuma şimaya hîrêyin a. Kamcîne şima tewr zêde zerrîweş kerd?
– Mi na albume viraşte. Ez bi her çîyê xo ra bi xo eleqedar bîya. Zaf qefilnaye bîyo, la çîyo ke mi waşt, ame ca. Mi aye goreyê waştişanê xo viraşte. Seba ke ez zereyê xo şîkîna serbest îzeh bikerî, şa ya. La tebî êyê bînî kî mi rê muhîm ê. Cayê her hîrêyan (hîrêmîne) kî cîya yo. Nê pêro şewqê yew dewrê min ê. Nika na alblume vejîyaya, ez rehet bîya. Serrêna ez yewna ca der a. Meşte dewro bîn do bêro û ezo qalê ey bikerî. Domanîya xo de bi goşdarîkerdişê kilamanê cem û semayan bîyê pîl. Konsantrebîyayîş kilaman ser tesîrê aye girs o.
– Pekî, şima kilaman ra teber muzîk ser senî goş danê?
– Ez şîkîna kilama ke ez ziwanê (zonê) xo nêzanena, pê melankolîk bibî. Dima ti şona ser ke çîyo ke ti tey vet, hîkaya ke ti sereyê xo de ganî kerde, rast vejîya. Xora muzîk çîyêde nîyanên o. Muzîk de ziwan çin o. Ziwan plano dîyin der o, yew unsûr seba temamkerdiş o, ziwanê muzîkî pîya yo.
– Şima vanê ke şima performansanê xoyê candeyan de xo ra zêdeyêr bawer ê…
– Heya, çike sahne de her çî rast û samîmî yo. Uca ti zêdeyêr xo bi xo ya. Her çi dest û înîsîyatîfê xo der o. Albume sey wezîfe ya. Şona studyo, wanena û kena rast. Nê rewşê teknolojîkî veng ro tenê mekanîkîye kenê. Zerrîya mi pê weş nîya.
– Viraştişê albuma kurdkî rewna zor bî, qedexeyî estbî. Nê qedexeyî amey wedaritene, nika kî zor o?
– Heya, ez Tirkîya de muzîko alternatîf virazena, labelê sektorê xo bellî nîyo. Eke mi albumade tirkî biviraştêne, hende zehmetîye nêantêne. Hem kurdkîbîyayîş hem kî çinbîyayîşê sektorî beno zor. Derheqê heqê telîfî de kî qaydê dîyarî çin ê. Verba naye viraştişê yew albume rîsk o. Mi na rîsk girewto. Yew ca ra dot kî ne telîf ne kî muqabilê keda mi muhîm o. Gerek ke çîyo zereyê mi de ame pêser bivejîyo, ez xo azad bikerî.
– Muzîkê kurdkî ke şima virazenê, çinayî ra weye beno? Sebebê ke şima no muzîk virazenê, çik ê?
– Her çî ke mi heyatê xo de dî. Tebî mi vîyarte ra ristimêde çîp girewto. Pîlê ma ke ciwîyayêne, ma rê neql kerdo. Nara mi va ez koçer a. Ez şona her cayê dinya. Nata rê çîyê veradana, bota ra parçeyek cêna. Her çîyo ke ti ruhî tey vejena ya vînena, şîkîno dînamîkanê ci bivirazo.
– Şima wazenê bestaya newî ya kurdkî bivirazê?
– Ez virazena, la ezo tikê bipawî. Zaf kilamî estê ke mi arê kerdê, la gerek ke wextê xo bireso. Gerek ke ez vajî, heya, nê reştî. Ser o kî muzîkê tradîsyonelî hende hêzdar ê ke. Hezirîya na albume de mi vatêne ke xora verênan her çî kerdîbî ke ma rê çîyê nêmendo. Wa çi esto ke ma ke nînan bi hawayêde rast şîrove bikerîme, nînan eşkera bikerîme. Xora arşîvêde rind ê muzîkê kurdkî çin o. Qaydê ke estê, radyoyê Erîwanî ra amey girewtene. Heq înan ra razî bo, ma hîsê muzîkê kurdkî şikînê înan ra bi tewrêde zaf rind bicêrê.
– Şima dugelan de zaf-zaf konseran virazenê. Uca tenêna azad o, Aynur?
– Welatê ke mi şîyê, uca zafine bi ziwanê muzîkê mi eleqedar nêbîyêne. Ê bi performansê xo eleqedar bîyê. Manaya muzîkî de no tebî sey azadîye yena hesibnayene. Êyê ke persenê, ‘Manaya na kilame çik a?’, zaf tay ê. Ha a kurd a, ez kurdan ra hes nêkena, ez goş ro no muzîk nênana…
No çîyêde sîyasî yo û cayê xo sewbîna yo. La huner xoser o. Tirkîya de çelq-çelqê sîyasetî hende zaf o ke eleqeyê muzîk û hunerî tam cayê xo nêgirewt. La verba her çî kesê ke no welat ma ra zêde hes keno, çin o. Ez tîya ra weye bena.
– Nasnameyê xoyo sîyasî zafê reyan yeno nasnameyê xo yê muzîkî ver. Şima çayê virênîye ro ci nêcênê?
– Tebî no kî mi nerehet keno. Ez nasnameyanê tirk, elewî û kurd pîya bar kena. Sey netîceyê pêardişê nê nasnameyanê nêmedaran kî yew muzîk mi ra vejîno meydan. Wa kes qalê nê muzîkî nêbeno. Ge-gane ez vana, pêro nasnameyanê mi bierzê, tena nasnameyê însanîyetê xo bimano. Ez wazena muzîko bêxem bivirazî. Ez aya ke nasnameyê mino sîyasî virênîye ro muzîkê xo cêno, teswîb nêkena. La ez aye kî nêkena. Hîrê tene albumî vetî û şeş serran ra mi ra eynî persanê sîyasîyan kenê. Albume vejîna û kes kilaman ser o pers nêkena.
___
Çime: Yenişafak
Çarnayîşê kirmanckî ser: DêrsimInfo
