Şîrketê cêrayîşê zerrnî yo amerîkayij Rîo Tînto Dêrsim Pulur de dewa Merxû herîneno. Seba naye sûka Pulurî de ju (yew) buro hetê Rîo Tînto ra ame rakerdene. Armancê nê buroyî kî herînayîşê hêgayanê dewijan o.
Harmeyê Rîo Tîntoyî yê Tirkîya Tuncpinarî serra 2004 de dest bi karê xoyê sondajî kerdîbî. Seba ke no gureyayîş hetê dewijan ra giran ame rexne kerdene, 2007 de Rîo Tînto mecbur bî ke karê sondajî bivindarno. Emser kî Rîo Tînto metodê herînayîşê hêgayan ra ceribneno ke dest bi cêrayîşê zerrnî bi madeyê sîyanurî bikero. Melumatanê dêrsimijan ra gore projeyê cêrayîşê zerrnî tena dewa Merxû de nîyo, heta Erzingan dewam keno. Rezervê zerrnî cayêde girs der ê, bitaybetî mintiqaya Pulur ra heta qezaya Erzinganî Îlîçî de xeylê zerrn texmîn beno.
Serekê BDP yê qezaya Pulurî Gulener Demîrogenî no mewzû ser o nîya qisey kerd: “Goreyê vatena pisporan ra pê gureyayîşê cêrayîşê zerrnî bi sîyanur Mizur û derûdorê çemî de qet çîyêde cande nêmaneno. Nika ra tepîya ma do şarî rê qalê zerarê xorînî yê fealîyetê cêrayîşê zerrnî bi sîyanurî bikerîme. Ma caran destûrê naye nêdanîme.”
Bi xebitnayîşê sîyanurî weşîya însan, hewyan û nebatan zerarêde cîddî cêno. Rîo Tîntoyî xeylê cayan de bi madeyanê kîmyewîyanê axûyinan ra zerrn û madeyê bînî kinit û dorûver kerdîbî qilêrin. Seba ke Rîo Tînto karê xo de zafê reyan dorûver keno xirabin, pêrar Fonê Teqawutan ê Norweçî ke dinya de vetişê petrolî fînanse keno, para xo ya Rîo Tîntoyî rote û nîya Rîo Tînto portfoyê xo ra vete.
