Ez kutikan ra hes kena. Kutikî wayîrê xo ra mixenetîye nêkenê. Risqê ke wayîrî danê ci, qedr û qîymêtê ê risqî zanenê, wayîrî û mal û milkê wayîran, can û xaneyê wayîran seveknenê. Kutikî ne hêrişê welat û şaran kenê, ne çekê kîmyayan, bombayê gazan, top û tufangan virazenê, qir û qetlîaman nêkenê. Kutikî zon, edebîyat, kamîye, reng û vengê ju şarî înkar û qedexe nêkenê. Rindîya kutikan zaf a. Eger ke şima ju kutikî perwerde bikerê, o kutik êndî xo nêreceno kesî, vateyê wayîrê xo keno. O kutik êndî teber de ne seba werî dizdîye keno, ne zî xerîban ra laweno. O kutik êndî kutikîye caverdano.
Ez coka kutikan ra hes kena, la kutikîye ra hes nêkena. Ez camêrdan ra hes kena, hama camêrdîye ra (!) hes nêkena. Ez cinîyan ra hes kena, la cinîtîye ra hes nêkena. Ez doman û domantî ra pîya hes kena. Doman û domantîye de zelalî û delalîye esta. Înan de hesabê qilêr û qefçilî çin ê. Bala şima ante nêzana, çiqas ke domanî benê girs, giran bi giran benê “qilêr”. Dîktator û zalimî waxto ke doman bîy zelal û delal bîy. Atatirk domantîya xo de hêgan de kay kerdêne, ne planê talanî, ne zî qirkerdena şarê ma aqil de estbî. Ne seba xapnayene destê şêx û seyîdanê ma lew kerdêne, ne zî Lozan de dek û dolabê ke neway serrî bîyê belayê şarê ma û Tirkîya, fikirîyayêne. O êndî, qaso ke hêgan de kay nêkerdêne, qaso ke talan û zurekerîye kerdêne, bîbî girs. Pêro Jitem-Mitem, Ergenekon-Mergenekon, gonîwerî doman bîy. Pêro ke girs bîy, doman û domantîye caverdayî, bîy “camêrd”. Hama camêrd û camêrdîye cîya yê. Ê bi nameyê camêrdîye na bêwijdanîye kenê. Ez camêrdan ra ra hes kena, camêrdîye ra lanet ana. Kotî de ke camêrdîye esta, o ca de gonîrişnayîş, xapnayîş, dirîtîye, zalim, bêwîjdanîye, ters, teres û tersonekî estê. O ca de mordemîye, demokrasîye çin a. Cinîyê ke nê mantiqê camêrdîye ra koletîye kenê, aqilê xo binê nê mantiqî ra fistê ra, ê zî “cinîtîye” kenê.
Ez cinîyan ra hes kena, hurmetê mi esto, hama cinîtîye ra hes nêkena, lanetî piro ana. Camêrdî gerek camêrd bibê, “camêrdîyê” mekerê, çike zur o, qilêr o, tersonekî ya. Cinîyî gerek cinî bibê, “cinîtîye” mekerê, çike zur o, koletîye û xo ra dişmentî ya.
Înkar û înkarkerîye xo ra camêrdî û bêwîjdanî yê. Kamê ke hetkarê înkarkeranê xo yê, a zî kutikî ya. Ez kutikan ra hes kena, kutikîye ra ney! Kutikîye zaf mixenetî ya, zaf! Şarê xo rê lawenê, ebe înkarkeranê xo ma wenê.
Xenîm bo!
Kutikîye ke mebîyêne, şarê ma rew ra raxelesîyaybî. Êyê ke kutikîye kenê nê rojanê peyênan de vanê ke “Xoserîya kurdan raşt nîya!”
Ma çi rast o seba înan? Kutikîye! Çike vileyê înan de lakê înkarkeran, cuzdanê înan de pereyê înan. Seba înan wîjdan çik o? Cuzdan lazim o, cuzdan! Kam vano se vajo, herb herbê cuzdan û wîjdanî yo.
Ya cuzdan kuno ser, ya wîjdan!
Îlhamî Sertkaya
Birayen delal Îlhamî, sima analîze xo tene hissan viraşto. Almanyaye Nazî de, domen rind bi, pîl yanî mordem xirabin bî. Labele nika Almanyade domenîk rinde mordeme pîlîk rinde. Domenura mordeme xirabinu vetene kare sîsteme xirabuno. Eqe sîstem ke xirabin bo, domenke bî pîl bene nejadperest, înkarkar. Tîrkîya dek no nîyaro. Tena Tîrkî ney kurdîk no sîstem de xo înkar kene. Cenîy, camord, domen her kes xo înkar keno. Sîstemke dewlete ke qîlerîno, kese a dewletek qîlerîno. Nika sîyaseta Kurdî vazenake, sare Tîrkî pak kero. Sare xore viriye, qîlere dismene xo kene pak. Labele kare kurdî zoro. Her çî analiz keme haka hona xo înkar keme, hona xoserîye nivazeme. 25 kes hona bine girmika dewlete faşîstîde naleno u her roze ebe asîmîlasyon benonqîlerîn u xirabin je tere na dewlete.
Bî bîrezîyera
Birêz Dêrsimra; Bê şik, mi qalê ‘kultura camêrdîyê’ kerdo. Almanya de nika doman ‘û camêrdî rind e ti vana rast a .Çi ke Almanya de ‘kultura camêrdîye’ qedîya. Bê şik no lanet waxtê Hîtlerî de estbî û bî sebebê herbê Dinyayî çewres mîyon kişîyayî. Tirkîya de zî no kulturo qillêr, ebe ‘inkarê ma dest kerd ci’. Ma zanenîme ke no sîstem ra yêno. sîstemî domanî nêvirazenê, pîlî virazenê. Naye ra vanê ‘qehremanîyê’! Ma zî verba naye mecbur bi metod û zonê înan lêçê kenîme. Herb, kulturê camerdîye ra yêno. Ma, îta de verba na camerdîye û herbî mecbur herb kenîme. Ê ma mecburîye ra, ê înan ^camêrdîye ra’! To qalê babetêde rinde kerdo. Ma, seba mordemîye, ê seba ‘camêrdîye’ leçe kenîme .Weş be. Mordem şikîno serê na babeta şima derg û hîra binusno. Wekalê silaman
Delale bira Îlhamî, camêrdan ma ke şîye mektebe u eskere tirk uzade bîye qilerîn.Tepya ame cenîye xu u çeneke, laîke xu kerde qilerîn. Ez îk dorme xo de ser kon dewleta tirk şare ma zaf kerde qilerîn. Ez ke gegane son kafe uzade pere camerde ma ye î wena ebe zone tirki qesekene u raşt neşkîne qeşe bikere. Mi na fenomenra zaf meşkul bene, xo xo re von camêrdan ma çutir ginovare na qilerîne. Vîcer lace biraye mi mi ra perskerd vat ezik vacaon zone kirmancike bumuse, am porbleme ma îtade doman zone almanick zanene . Ma re kitbo musnayene Kirmancik u Almancik lazimo. Na rozude xeberude tene polikane ma vane xoserîya eşker kerdene zaf rewo. ma inura waceme zu(yew) hazar , di hazar serura ma bivindime? Nu cutur mezgo? ma key xoserîya xu keme deste xu, vaceme nu hewale.
Eylaso Delal; Kesê ke serbestîya şarê xo mewazê, ê kerdê nêweş.Kurdê ke serbestîya xo nêwazenê, seba serbestîya Filîstîni ‘xo dirnenê’. Çi ke onir, heysîyet înan de qedênê. Kamî qedêna? Tirkê înkarcîyî. Înan ra vatê ke ‘zê ma bikerê, vateyê ma bikerê, xo înkar bikerê, îta de pere esto, amîr û memutîye esta, camêrdîye esta’! Se ke mi nuso, îta de wîjdan û cuzan vurîyo. Maaş ke medê înan, bawer bikerê ê na kutikîye nêkenê .Yanê pere danê ci, kamîye û heysîyatê înan herênenê
Weşîye de bimane