Zanyaranê amerîkayijan Carmen Reînhart û Kenneth Rogoffî kitabê xo “This time is different: A panoramic view of eight centuries of financial crisis” (No taw cîya r’ o: Nîyadayîşo panoramîk heşt seserranê krîzanê fînansî ser o) de ju (yew) xerîtaya îflasanê dewletan heşt seserranê mayê peyênan de xêz kerde. No cigêrayîş de yeno dîyene ke heta ewro tarîx de 239 reyî dewletan îflas kerdo.
Kitab ra beno eşkera ke îflasbîyayîşê dewletan çîyêde henî zor û kêmî nêbîyo. Zafane, dewletê ke îflas kenê, raver ra deyn cênê û xeylê serrî no deyn peyser danê. No tarîx de dem bi dem cêrêno û tekrar beno. Cigêrayîşê Carmen Reînhart û Kenneth Rogoffî ra gore tewr zêde nê dewletan îflas kerdê:
- Spanya: 13 reyî
- Venezuela: 10 reyî
- Brezîlya: 9 reyî
- Şîlî: 9 reyî
- Fransa: 8 reyî
- Almanya: 8 reyî
- Perû: 8 reyî
- Ûrûgûay: 8 reyî
- Awusturya: 7 reyî
- Arjantîn: 7 reyî
- Tirkîya: 6 reyî
- Portugal: 6 reyî
- Yunanîstan: 5 reyî
- Rûsya: 5 reyî
Welatê jê (sey) Hong Kong, Belçîka, Danîmarka, Fînlanda, Norweç, Swêd, Îngilîstan, Kanada, DYA, Awustralya û Zelandaya Newîye tarîxê xo de qet îflas nêbîyê.
Aye ra kî dot îflaso nimite esto. Îflaso nimite de dewlete îflas kerd, labelê ney dana we. Xeylê dewletî tarîx de naye pê enflasyono girs, ci ra vanê “hîper enflasyon”, kenê. Merdim (mordem) statîstîk ra waneno ke tayê dewletî tarîxê xo de nîzamin hûmara enflasyonî ra dewlemendîya welatî kenê xirabin.
Hîper enflasyonê tewr girsî yê tarîxî:
- Polonya: 51.699% (1923)
- Rûsya: 13.534% (1923)
- Angola: 4.416% (serra 1996 de)
- Arjantîn: 3.079% (1989)
- Awusturya: 1.733% (1922)
- Çîn: 1.579% (1947)
- Japonya: 568% (1945)
