Na aşma kanûne ancîya seba akademîkanê kurdan aşma rinde bîye. Fîzîkkarê kurdî Prof. Dr. Ebrahîm Karîmî Kanada de xelata fîzîkî ya “Herzberg”î girewte. Karîmî Rojhelatê Kurdîstanî ra yo.
Xelata Zernî ya Gerhard Herzbergî yê Fîzîk û Muhendisîye 1970 ra nat Kanada de seba cigêrayoxanê bêhempayan yena dayene. A xelata îlmî ya Kanada ya tewr muhîm a. Pereyê xelate 1.000.000 Dollarê Kanada yê.
Xelata emserî seba rayberîya Karîmî ya cigêrayîşê pêlanê kwantûmî yê awankerdeyan ke teknolojîyanê sey komputeran, komunîkasyon û mîkroskopî de yenê gurenayene, ameye dayene. Girewtişê xelate ser o Karîmî va ke onurêdo pîl o. “Pê na xelata prestîjine ma do piştîya cigêrayoxanê muhtemelan bidîme ke bingeyê îlm û cigêrayîşê ma yê.”
Ebrahîm Karîmî serra 1978î de şaristanê Kurdîstanê Rojhelat Saqiz de ameyo dinya. Perwerdeyê xo de ey unîversîteya Kirmanî yewin qedêneno. Dima, Kurdîstanê Başûrî de Unîversîteya Kurdîstanî de hîrê serrî gureyeno. 2007 de doktora xo Îtalya da qedêneno. 2012 de na rey Kanada de Unîversîteya Ottawa keweno kar û 2017 ra nat uca sey profesorê fîzîkî cigêrayîş keno.
Domanîya xo de Karîmî bî şahîdê cengê Îraq û Îranî, pîyê ey hetê rejîmê Îranî ra ame tewqîfkerdene û cezaya mergî girewte. “Ê serran de ez musaya ke kurdbîyayîş asan nêbî û do asan nêbîyêne.” Par Karîmî yew nuşteyê xo yê destêkdayîşê Kurdîstanê Rojawanî de nuşt. “Raşta kî koyan ra teber embazê kurdan çin ê. Mekteban de heqê ma yê wendiş, nuştiş û qeseykerdişê kurdkî çin bî. Qederê kurdan o bêbext o ke hetê mitefîqanê xo ra xayînî dîye.”
Nîya Karîmî keweno kerwana zanyaranê kurdan ke xelatê zanyarî yê muhîmî girewtî. 2018 de Koçer Bîrkarî xelata Fîeldsî, “Nobelê Matematîkî” girewtbî.
