1990an: Hêkatê Ma Kam Vano? – III

“Lez, lez, Qemer vejîyo!” 

O wext îşaretê welatparêzîye no bi: Çutê çanakan. Televîzyonan de serre ra serre nameyê kanalan vurîyêne, labelê rengê televîzyonî kesk û sûr û zerd nêvurîyêne: Med, Medya, Roj… Dewijan tewr zaf seba di çîyan yewbînî rê telefon kerdêne. Yew: Roja ke elektrîksazî ameyêne dewe. Di: Şewa ke programê Qemerî televîzyon de vejîyêne. Yew de ma sandalî antêne binê saeta elektrîkî. Di de ma kewtêne rayîr, şîyêne keyeyê welatparêzan. Dest de saye û porteqale, zimistanî sewbîna meywe zî çin bi xora, çim televîzyon de, ma ewnîyêne Qemer û meymanan’ ey ra. Ez senî vajî? To vatêne qey no çîyo efsûnkar o, ziwanê ma ho televîzyon de qalî beno, wa hinî se bibo! Ê kanalî de dayîkan’ ma Hozan Şemdinî ra hes kerdêne, bawikan’ ma Şehrîbana Kurdî ra. Xortan vatêne, wa tim-tim Dîyar bivejîyo û vajo “Wey dinyayê, wey dinyayê…” Labelê mi sewbîna deyîre û deyîrbaze ra hes kerdêne. Yew cinî, sankî zereyê hewnêk ra vejîyaya û ameya, hende rind a. Yew klîbo sîya-sipî de yew deyîre vatêne. Domantî ra her kesî rê yew deyîre manena. Ez vana qey mi rê Wey Malino menda û sankî Leyla Îşxan hema zî ha Med TV de a deyîre vana.

mi sewbîna deyîrbaze ra hes kerdêne

“Wa aşiqî mi efû bikerî…”

Ê xortî ke heyatê xo de behr nêdîyo, ê kênayî ke şew û roj tentene virazenî, înan rê bando dekerde viraşt û anonsê nê bandî de nameyê kênayan serê qumê behrî de nuşt. O wext hema Se Bira û Xecê Herdem çin bîyî, înan zî Kahtali Miçe ra deyîrî kerdî zereyê nê bandan, Azer Bulbul ra û eke lajê ma biney sîyasî yo, Beytocan ra zî. O anonso ke mi hê verî goşdarî kerdîbî, wina bi, wa Siyabend û Xecêyê dewe ma mi efû bikerî: “Xecê! Nê bandî goşdarî bike û mi bîya vîrê xo. Ezo ke seba to bêhewn menda, vêşan menda. Şewe bi roje, roje bi şewe, ez tim xeyalanê to de. Mi nameyê to serê qumanê behrî de nuşt. Mi nameyê to serê koyanê vorinan de nuşt. Mi nameyê to serê qelbê xo de nuşt, Xecê! Wa vengê mi bêro to! Ez nobedarê çimanê to ya. Ez ti ya. Mi bivînî. Şaîr zano, ez vano. Ez şîîra leweyî sûrî ya, ez şîîra birûyan’ tenikan a. Ez hêkatê Siyabend û Xecêyî ya. Siyabend ho tîya de, de mi rê vaj, Xecê ha ça de?”

Qeder û keder way û bira yê

“Şar ûmnûn o, tû payîz o”

Tayê hêkatî wina dest pêkenê: “Şar ûmnûn o, tû payîz o.” Rey-rey ganî ti şorî. Linge de kundure, ser de yew çakêto sîya, babî ra yan zî apî ra mendo, aqil de nanê domanan, zerrî de jan. Qeder û keder way û birayê yewbînan ê tîyayan de, tayê merdimî zanê. Qeder û keder way û bira yê, tewr zaf feqîrî zanê. Ti hesret manenê tîje, serdê kuçeyan de waştî kewena to vîr, dûrî de. Odaya ritûbetine de boya xurbete. Nê odayan ra vanê Heim, labelê to rê keye nîyo, tîya to rê welat nîyo. Binê dêsanê berzan de Berlîn. Ê destê ke saye arê danê, nêeşkenê waştî bivilênî, ti pê ê destan se kenî! Yew heyat, heyatê to, ho zereyê yew bawule de, ti pê ê heyatî se kenî! Yew heyat senî şîyo zereyê yew bawule, ma nêzanê, ti zanî. Nameyê to bîyo Almancî. Ausländer. Mitbürger. Na ser ra ser tenayî ya, yew ziwan ra kewtiş o, ters o. Labelê na hêvî ya zî, nan o zî. Çunke tayê hêkatî wina zî dest pêkenê: “Şar ûmnûn o, tû payîz o.” Teyîbe de yew band, welat ra ameyo, ho gêreno. “Lajê mi, ez to rê zaf silam kena. Ma pêro hol î. Qicî hê benî pîl. Xele emser tay bi. Heywanî rind bî. Her ca xem û kul o. Ez se vajî lajê mi. Ez to rê mesela Xizirî vajî…”

Îdeolojîyî ney, dînî ney…

“Dewrêş o… Veng dano…”

Kesk çi yo? Kesk Xizir o. Belkî Misir de Osiris, yunankî de Adonîs o. Zereyê yew xirqeyî de yew evdal o. Rîyê ey roşn, kam cayo ke şîyo zî kesk o. Belkî versîyê ey çin o, labelê dorûverê ey honik o. Desttengî de heval o. Eke verê berî de yew xerîb esto, o zî Xizir o, sere-çiman ser o. Xizir çend wext esto ke tîya de nîyo. Wexto ke ma berî xo pê hîrê kilîtan girewt, Xizir a roje ra heta ewro heridan o. Labelê wextê bêhêvîye nîyo! Na dinya de guneyo tewr pîl însanî ra hêvî birnayîş o. Kam se vano wa vajo, na dinya do pê rindî û holîye bixelisîyo. Îdeolojîyî ney, dînî ney, dewletî ney, tena wijdan eşkeno ma weş bikero. Ne dînî ne zî îdeolojîyi eşkenî ma bikerî waye û bira, bikerî aqreba, bikerî embaz. O ke ma keno way û bira, wijdan o. Mi reyêk domantî de yew xerîb dî dewe de, sankî zereyê sanike ra ameyêne. Mi o wext dayîka xo ra pers kerdîbî, “Dayê, Xizir kam o?” Dayîke mi biney vindertîbî û vatîbî: “Xizir Xizir o.” Veng bide Xizirî, veng bide wijdanî, veng bide domantî!

Merdeyan’ ma rê rehmet, ganîyan’ ma rê aqil û merhemet.

Ez sax, şima selamet!