Heqê perwerdeyê zonê (ziwanê) dayîke

Destê Edîtorî ra:

Serekwezîrê komara Tirkîya Tayyîp Erdogan bi şansolyeya Almanyaya Federale Angela Merkel ame têlewe û Berlîn de seba tirkanê Almanya perwerde bi (ebe) zonê (ziwanê) tirkî waşt. Erdoganî Berlîn de va, “Mi ra gore kî meseleya zonî (ziwanî) muhîm a. Naye de gerek ke çîyêna vajîne. Rasta ci ke seba însano ke wazeno zobîna (sewbîna) zon (ziwan) bimuso, musayîşê zonê xo yê dayîke zaf zaf muhîm o. Eke însan zonê (ziwanê) xo yê dayîke bimuso, musayîşê zonê dîyinî tenêna kalîteyin beno.”

Erdogan û Merkel qiseykerdişê xo ra tepîya ju (yew) kombîyayîşê çapemenîye viraşt û cewabê persanê rojnamegeran day, na game de ju (yew) rojnamegerê almanî persa: “Şima di serran ra ver Koln de vatîbî ke asîmîlasyon sucêde merdimî (mordemî) yo, no qese ser o xeylê munaqeşeyî amey kerdene, hîna munaqeşe beno. Şima fikrê xo naye de vurna? Ewro kî eynî cumle bivatêne?” Erdogan naye ser o cewabêde nîyanên da: “Ez na mesela jê (sey) matamatîk vînena. Di rey di keno çar û bingeyo îlmî yê aye kî esto. Yanî ma ke asîmîlasyon henî bicêrîme xo dest, vînenîme ke xirabinkerdena erja însanî ya. No ge-gane kî bi zor ra yeno viraştene. No zon (ziwan) de, kultur de ju vurnayîşo zordar o. (…)  Bi zordarîye naye însanî rê kerdene, guna merdimî (mordemî) ya. Na mesele ser o vurnayîş mumkin nîyo.”

Şansolye Merkel naye ser o va ke “Asîmîlasyon ewro rojeva ma de mewzû nîyo.” Merkel ra gore almanî nêwazenê tirkan asîmîle bikerê, wa tirkî almankî bimusê ke xo komel de entegre bikerê, têlewe biciwîyê. Naye ser o kî Erdogan pêşnîyaza unîversîteya tirka almane dayo.

Îdîaya Erdoganî ser o parlamentero kano kurd Mahmût Akinakî va ke “No serekwezîr ya serxoş o, ya aqil perna, ya kî xo ra teber her kes bom zaneno. (…) O raver ra asîmîlasyonê welatê xo bivîno. Mi ke qeseyê serekwezîrî wend, însanîya xo ra ar kerd û talîyê xo lanet kerd (…). Nê hetê ra xo ra vanê musluman. Labelê zûrîkerdiş muslumanîye de sucêde giran o. (…) Jê (Sey) raver ewro kî zon (ziwan) û bîyayîşê milî yê kurd, ereb, laz, çerkez û şarê bînî yê Tirkîya yeno înkar kerdene û nê şarî hona binê asîmîlasyonêde giran de nalenê. Kam ke vano Tirkîya de asîmîlasyon çin o, ya kor û kerr ya kî bêwijdan o.”

Rojnamenuso rojnameya Tirkîya “Taraf” Ahmet Altanî meqaleya xo ya 10.10.2010 de na mesele ser o nuşt ke ey ra gore Erdogan no qeseyê xo Almanya de ney, wa Dîyarbekir de bivatêne. Serekwezîr Almanya de duştê asîmîlasyonî de vejîno û heqê perwerdeyê zonê dayîke sevekneno, labelê bi (ebe) xo vano ke kurdî ey ra perwerdeyê zonê dayîke mepînê (mepawê). Ahmet Altanî ra gore serekwezîr Erdogan di standardan seba hemwelatîyanê Tirkîya nano ro.

Eke merdim (mordem) ser o tikêna biteferuat bifikrîyo, vîneno ke nakokîya sîyasetê partîya hukmdar a Tirkîya jê (sey) raver heqanê kurdan rê ehemîyet nêmusnena, eksê ey de kî dezavantaj û neheqîye seveknena, hetta heqo bingeyên ê însanan qebul nêkena. Tirkê ke xeribîye der ê, zonê xo yê dayîke bimusê, labelê kurdê ke welatê xo der ê, zonê serdestan bimusê? Tirkîya ke wazena biaqil şêro raver, verê her çîyan dersa demokrasîye bicêro. Nîya hem raya Ewropa hem kî hedefê têduştîye benê tikêna nêzdî.