Her çî ra raver ez lacê kelpê qolî Devlet Bahçelî şermezar kena û ey re hazar rey nalet wanena ke no kelp bi senê curet zon dergê Rayberê kurdanê Dêrsmî Seyîd Rizayî keno? Gere ma verba nê vatişî de vengê xo berz kerîme û veng re nê kelpan bibirnîme ke wa nê kelpî dolimêna zon derg re şarê ma mekerê.
Nê rocan serrgêra şehîtbîyena Seyîd Rizayî ya. Yanî serrgêra dardekerdişê Seyîd Rizayî ya 77 ya. No semed ra kî mi waşt demê 1937-1938î de xoverdayîş û têkoşina Seyîd Rizayî û roja ewroyêne ser o tayê vindî.
Seke şima kî zanenê, 77 serrî naye ra aver, Rayberê kurdanê Dêrsimî Seyîd Riza û çand hevalanê ey Xarpêt de hetê dewleta tirke ra ameyî darde kerdene. 15.-17. aşma teşrîna peyêne serra 1937 de Seyîd Riza, Reşik Wusên (lacê Sey Rizayî) û panc hevalê ey edi Xarpêt de, mixenetî qet waxt vîndî nêkerd û şodir şefaq ra eştî dare. Çiqas ke Xarpêt de eştê dare kî, dewleta tirke cayê mezela Seyîd Rizayî înkar kena û nêvana.
Mordem ke rîpelanê tarixî de nîyada, rîpelê tarîxî bi qirkerdîş, şîn-şiware û gonî û goneşîrê şarê ma ser o ameyê nuştene. Nînan ra yew kî qirkerdişê 1937-38î yo. Nê serranê 1937-38î mîyan de xeylê şarê ma zulm û zordarîya dewleta tirkan ver têpîze ra şî.
Gelo sebebê nê zulmî çik bî? Qey çimî serê nînan de hondayê bîbî tarî? Sebebê serewedardena Seyîd Rizayî çinayî ra bî? Dêrsim de qey bi hezaran miletî weşîya xo kerde vîndî?
Sebebê xo çi beno wa bibo, caran problemî bi qirkerdiş çareser nêbenê. Bergîrê dewleta tirke naye rind zanê ke caran problemî bi qirkerdiş hal nêbenê. Na mesela hawo bî se serran ke dewam kena. Ganî dewleta tirke rayanê çareserîye ser o bifikirîyo. Na mesela se û çi waxt hal bena? Ganî naye ser o bifikirîyê. Ceng çareserîye nîya. Çareserîye ancax bi raya dîalogî, bi raya aştîye, bi raya biratîye û bi raya demokrasîye hal bena.
Şima 1937-38 de Dersîm de bi hezaran şarê ma qir kerd. Waşt ke aj û amênê ma koke ra bibirnê, şima pî û lac pîya eştî ra dare, şima ne doman û derguşî zanayî, ne cênî û camêrdî zanayî, ne kal û pîrî zanayî, ne kî xort û azebî zanayî, şima bi zulmê xo koke re feqîr-fiqarî arde. Şima hetanî roca ewroyêne kî zulm û zordarîya xo kerda zêde, kêmî nêkerda.
Seyîd Rizayî dişmenî ver de caran sereyê xo ronêna. Ê hetanî roca peyêne kî seba welatê xo, seba miletê xo, seba zîyar û dîyaranê xo, seba kamîya xo dişmenî de ceng kerd. Têkoşîna ê hertim verba îdolojîya Kemalîzmî bîye. No xoverdayîşê Seyîd Rizayî hetanî roca ewroyêne kî hona kesê ke na dewaya xo rê rayberîye kenê û ci rê wayîr vecînê, hêz û qewet dano înan. Raştî kî têkoşîna kalê erdîşsipî hêz û qewet dana mordemî.
Sebebê serewedardena Seyîd Rizayî kî seba na neheqîya ke hona miletê ma ser o dewam kena, seba naye bî. Têkoşîna ey seba nêheqî û bêedaletîye bîye. Na nêheqîye çike bîye? Na nêheqîye na wa verba çiman û her kes kî naye rind zano.
Seyîd Rizayî heqê merdiman waştêne. Çik bî nê heqê merdiman? Heq-huqûq, kamîya xo, ziwan û kulturê xo, bawerîya xo waştêne. Ê seba na dewaya xo sereyê xo da. Ez kî na têkoşîna Seyîd Rizayî ver de bena çewt û bi rumet yad kena.
Not: No nuşte naye ra çand serrî aver mi seba keyepelê “vartolular.sayfasi.com” nuştîbî, na rey kî seba keyepelê “DêrsimInfo”yî newe ra redakte kerd. Wusênê Gestemerde.
