Merdimîye nika seserra vîst û yewine de ya. Na çend seserr a, xoxemilnayîş bîyo moda. Peydakerdişê modaya populîzmî aver şîyo. Pêroyê merdimîye naye ser o galegal keno. Moda hol a yan hol nîya? Tayê vanê moda hol a, tayê vanê moda hol nîya. Na babetî ser o fikrê cîya-cîyayî estî. Tayê vanê kulturo populer hol o, tayê vanê hol nîyo. Tayê qala festîvalan kenê. Holî û nêholîya nê çîyan ser o galegal kenê. Seba merdimîye xo xemilnayîş babetêko taybet o. Ganî merdimî xo bixemilnê yan nêxemilnê? Naye ser o galegal esto. Goreyê tayê kesan, xoxemilnayîşê camêrdan çiyêko zaf eyb û şerm o. Labelê tayê zî xoxemilnayîşê camêrdan hol vînenê.
Goreyê bawerîya îslamîyetî, xoxemilnayîş çîyêde rind nîyo. Çi cinî ba çi camêrd bo, ganî xo nêxemilnê. Cinîyî ganî xo bi çarşefa sîyaya bipîşê. Seba camêrdan zî xopîştiş sey ferman o. Nêbeno cinî û camêrd xo bixemilnê. Xirîstiyanî de zî rewşe yê îslamîyetî ra cîya nîya. Her di bawerî zî no het ra hema-hema şinê bi yewbînî.
Çaxê sermayedarî de sinifa burjuva aver kewte. Bajarê girdî awan bîyî. Nufûs bi mîlyonan ama pêser. Cuyayîşê komelî zî ame vurnayene. Çîyê ke ma nika vînenê, xo xemilnayîşêko zêde û bêserûber yeno kerdene. No tewir xoxemilnayîş bi cinsê cinîyan dest pêkerd. Nika cinî zî camêrd zî xo xemîlnenê, bazin û goşare zî kenê xape û goşanê xo ra. Porê xo boyaxkerdiş û teşeyê qesnayîşî yê cîya-cîyayî û çîy-mîyê winasî aver kewtê. Eke ma no het ra tarîxî ra biewnê, xoxemilnayîş esto. Hem xoxemilnayîşê cinîyan hem zî xoxemilnayîşê camêrdan.
Tebîet de gandar zî xo xemilnenê. Hem heywanî hem zî dar û ber xo xemilnenê. Seba cinsê bînî her gandarêk xo xemilneno. Zanayanê tebîetî zî êdî nê raştîyî tespît kerdê. No çaxo enformasyon de her merdimek şêno xo biresno nê zanayîşan. Teyr tawûs xo winî reng bi reng kerdo ke merdim ci ra şaş maneno. Dîkî seba kergeyan xo xemilnenê. Gul û vilikî xo xasek kenê. Tebîet de her estbîyaye xo xemilneno û xo xasekêr keno. Xoxemilnayîşî bin de xo dayîşqebulkerdiş, ancî xo dayîşheskerdiş esto. Têkîlîya merdim bi merdimî ra merdim bi tebîet ra zî cewher de no yo. Mezgê feza de, dinya ser de zî yê gandaran de, naye yew raştî ya.
rêça kulturê verênan zaf gandar a
Şingalî de zî nê çîyê winasî estê. Urf û edetê eşîran de hewna zî bi şêwazê otantîkî nê çîyî yenê cuyayene. Cuyayîşê tîya tay vurîyayo, la hewna zî rêça kulturê verênan zaf gandar a. Pergala sermayedarî bi temamî zor a tîya nêberdo. Cewherê komelî temamî nêameyo xeripnayene, tay bo zî, sey xo mendo. Naye ra ez fam kena ke moda, kulturo populer nê zemînî şaran ser o ameyo aver berdene. Labelê wextp ke no kultur yeno aver vistene, cewher ra yeno dûrî vistene, yeno xeripnayene. Bi no tewir avervistiş ra komel bi hêz nêbeno, komel hêz ra keweno zeîf beno. Hetê komelbîyayîşî ra hişê komelî bihêz nêbeno, zeîf beno. Ganî na rastîye bêro dîyayene.
Îslamîyet xo xemilnayîşî mehkum keno. Bi no tewir duştîya xemilnayîşî, cewherê xo ra dûrî kewtişî îfade keno. Xemilnayîş yan zî moda, ganî goreyê cewherê komelî bêro kerdene. Komel pê bihêz bibo.
Şingalî de eşîra Çêlka esta. Na eşîre peynîya menga 12. de roşan fîraz kena. Roşanê Melekê Tawûsî. No roşan zaf şino roşanê Gaxanî yê dêrsimijan. Nê roşanî de xeylê çîyî yenê kerdene. Nînan ra yew zî yew la bestene xape û qirike ro. La bi di layan ra yena pê. Yew la sûr, a bîne zî sipî ya. Nê layî yewbînî ra yenê pîştene û bi no tewir beno yew layêka bîne. Na la hem xoxemilnayîş o, hem nasnameyê eşîr o. Bi na la fam beno ke o kes a eşîre ra yo. Hem sembolê eşîr o hem zî bi nê sembolî fam beno ke o kes bawerîya xo ra beste yo. Camêrdê eşîra Hebaba porê xo derg kenê û kenê gila. Gilayan zî sêneyê xo ser a verdanê. Camêrdê eşîra Feqîran zî erdîşê xo derg kenê. Camêrdê bi temen pîl ê, yew kumika otantîke nanê xo ser o. Na kumike zî bi hirîya varekan ra yena viraştene. Êyê ke porê ci sipî bîyo, porê xo boyax kenê. Ancî porqesnayîş cîya-cîya yo. Yew modelê moda çin o. Nê çîyî reng bi reng ê. Hetê xoxemilnayîşî ra zafrengî esta. Destpêkê nê urf û edetan şino reseno hezaran serran ra ver.
moda, ganî goreyê cewherê komelî bêro kerdene
Yew arkeolog cayêkê Kurdîstanî de cigêrayîş keno. Qandê ci xo rê karkeran ano û xebitneno. Arkeolog şikeftan de hîroglîfan vîneno. Hîroglîfan de yeno dîyene ke camêrdî bi vilikan xo xemilnenê. Badê cû arkeolog vîneno ke karkerî zî sey hîroglîfan ra aseno, xo bi vilikan xemilnenê. Naye ver arkeolog şaş maneno. Bêguman urf û edet genetîk o û bapîr û dapîran ra maneno. Labelê, çi heyf, modakerî destwerdana nê urf û edetanê verênan kenê.
Xoxemilnayîşê cinî û camêrdan çîyêko tarîxî yo. No urf û edet hezaran serrî yo ke domîyeno. Mîtolojîya nuşteyî û yê fekkî ra zî na fam bena. Bitaybetî komelê ma de bawerîya îslamîyetî xemilnayîş sey tomete mojneno. Zafrengîye çin keno. Heme çî beno sîya û sipî. No feraset goreyê tebîetê komelî nîyo.
Ganî merdim îşaretê cuya burjuwazî zî bikero. Bitaybetî zî postmodernîzm cinîyan akenê, bêpêman wêran kenê. Xemilnayîşê netebîî aver fînenê. Bitaybetî kes yan zî kom vejîyayê. No het ra qadêko sermaye ronîyayo. Kesê namdarî estê. Ê herinda komelî de fikirîyenê. Kam, çi, senî xo ra do, makyajê xo senîn bo, hetê nînan rê yeno dîyar kerdene. Dem bi dem, goreyê mewsîman, moda aver fînenê. Bi defîleyan mojnenê komelî. Medya zî goreyê naye yena bi req û pek kerdene. Bi emelîyatanê estetîkî dest verdanê leşê merdiman ro. Çina xoradayîş do senî bo, hetê modakaran ra yeno dîyar kerdene. Moda komelî mîyan ra xo bi xo aver nêkeweno.
Avervistişê moda de hişê destfînayîşê kar esto. Modakar bi viraştena moda ra wazenê pereyî dest fînê. Modakarî seba weşîya komelî, avervistiş û seveknayîşê komelî ney, seba pereyan nê karî kenê. No zî çîyêko sosyal ney, asosyal o. No çî çîyêko tewr kambax o. Cewherê komelî dînamît keno.
Ganî merdimîye kom bi kom, eşîre bi eşîre, şar û neteweyê xo mîyan de modaya xo aver fîno. Her cayêk goreyê mewsîm, keş û hewa û cografya çina xo ra dano û xo xemilneno. Çolê Erebîstanî de pantolon xoradayîş bêfayde yo. Kiras xoradayîş hîna holêr o, seba ke hewa zaf germ o. Welato ke keş û hewayê ci serd o, uca pantolon xoradayîş hîna holêr o. Seba ke pantolon goreyê kirasî hewayo serd de merdimî germ keno. Kurdîstan de hem hewayo serd hem zî hewayo germ esto. Tayê cayan de hamnan, zimistan û wisar pîya yeno cuyayene. Eke merdim şiro wareyan ser, zimistan o, kaşê ware de wisar o, gelîyan de zî hamnan o. Kurdan welatê xo yo serdin û germin de, cografya û mewsîman ver se kerdo? Çinayê şal û şepikî aver visto. Koyan de dar û ber mîyan ra bi kiras û pantolon şîyayîş, veriştiş û roniştiş zehmet o. Eke çina şalwar bo, cuye zaf rehet a. Dar û kemeran mîyan ra bi şalwar şîyayîş asan o. Coka ganî her kom û eşîre goreyê cuya xo xemilnayîş û çina xoradayîşê xo aver fîno. Xemil û moda eke vînd bo, komel beno komelêko wayîrê weşîye û rindîye. Kes xasekîya xo ya bedenî xo rê nêkeno problem. Bi no tewir xasekîya ruhî û bedenî resenê yewbînî. Komel zî kokê xo ser newe ra aj dano.
Embaz Azad Ararat, min nuşteya to ê moda ser o wend. Desto weş bo. Ebi baweriyê min xo zî na mesele zaf muhim o, gerek ma pêro merdim nê mesele ser bivindim. La ez fêm nekena to çira hêrîşî dînê Îslamê ser keno. Qey derdê to yo bînî çinyo, heke tu fêk bierzî îslam derdê to deman bibo. Sey min nuştiştişê to ra fêm kerd, to qet Îslam nêşînasnî. Gelo to Îslam ser o to heta nika çi çîk wend, delîlo to çik o ke to vanê îslam xoxemilnayiş mehkûm kena, weş qebûl nekena. Kerema xwo min re çend delîlan eşkere bike, ez zî biewniya.