Şarederîya Bajarê Girdî ya Dîyarbekirî çend serrî yo ke seba perwerdeyê tutan çepernena. Hema-hema heme mehleyanê Dîyarbekirî de banêkê perwerdeyê tutan esto. Nê cayan de zaf îmkanî zî amede kerdê. Pêro cayan de mamostayî zî estê.
Beno ke merdim xebata nê cayan rexne bikero û beno ke kêmanaya nê cayan bibo. Labelê merdim fehm keno ke şaredarî hem qîymet dana tutan hem qîymet dana perwerdeyê înan.
Ez nêşîya nê cayan, pêro nêgêraya. La ez tayê cayan ra gêraya. Rey-rey ez nê cayan persena, senî perwerde kenê? Çend tutê înan estî? Mamostayê înan senî derse danê ûsn. Ez cewabê nê persan holîye ser gêna.
La nê cayan ra bi nameyê “Konservatuarê Aram Tîgranî” yew ca esto ke ez nêzdî ra pê xeberdar a û hem zî eleqedar a. Heta par-pêrar ez seba dersa kirmanckî zî çend aşmî şîya û ameya. No konservatuar hetê kultur û hunerê kurdan de xebatêka bi rumet kerdo û kena. No ca zî ha yo binê kontrolê şaredarî de.
Mamostatî meslekêko hende asan nîyo
Şaredarîye emser seba perwerdeyê qijekan dest bi xebatêna kerd. Emser bi projeyêka pîle seba tutanê verê dibistane rê verdibistanan (kreş) akena. Seba nê dibistanan vîst û panc mamostayî bi mulakat girewtî. Nê mamostayan panc rojî zî yew semîner ra vîyarna. Nê semînerî de hetê huner û formasîyonî ra tay bo zî înan perwerde kerd.
La nê mamostayan ra hebêk-di hebî netede ê bînî pêro zî lîse ra mezun bîyî. Herçiqas ke nê kesî lîseya na babete ra mezun bîyî zî reyna kêmanaya înan a formasîyonî zaf a. Yan zî bêtecrubeyîya înan esta. Herçiqas ez zî bawer kena ke nê kesî do mîyanê na xebate de tecrube bigêrê û hêdî-hêdî kêmanayanê xo temam bikerê, la hetanî ke biresê a sewîya do tay zehmetî zî biancê.
Mamostatî meslekêko hende asan nîyo. Mi gore mîyanê heme meslekan ra en zor meslek o. Ewro dinya da hîrê meslekî estê ke malzemeyê înan însan o. Yew ti ra doktorî ya, yew ti ra eskerî ya û yew ti ra zî mamostatî ya.
Nê meslekan ra mesleko en xesas û nazik meslekê mamostatî yo. Malzemeyê înan zî sey doktor û eskerî însan o. Labelê yê mamostayan tut ê. Coka mi va xesas û nazik o. Ewro tut maneno yew leme yew şaxe. Gama ke merdim şaxêka yew fêkî nano ro senî xesas û nazîk têgêreno, mamostatîya tutan zî manena ronayîşê şaxan. Lazim o ke perwedekerdişê înan de mamostayî zî bi no qayde xesas û nazikî bê.
Eke mamostayî mamostayê tutanê verdibistane bê, gereka hîna zaf xesas û nazik bê. Çunke nê tutî emrê înan şeş ra cêr o. Yanî serrê înan di, hîrê, çar û panc ê. Nê serrî zî cuya merdimî de cayêko zaf muhîm gênê.
Nê dewrî de ziwan hîna zaf muhîm o
Tutê ke nê serran de yê hêdî-hêdî helkerdişê meseleyanê xo musenê. Ver bi komelkîbîyayîş şinê. Xo rê hevalan virazenê. Usûlê yarîyan musenê. Hetê xeyalkerdişî ra aver şinê. Heme estbîyayanê tebîatî gone zanê. Mîyanê tutanê nê dewrî de hîsê hetkarîye dest pêkeno. Bi no tewir hîsê hemberî (reqabetî) zî dest pêkeno.
Tutê ke nê serran de yê, heme hetan ra xurt benê û aver şinê. Hem hetê fîzîkî ra hem hetê mezg û zêhnî ra. Nê dewrî de ziwan hîna zaf muhîm o. Êdî têkilîya obje û nameyan ferq keno. No dewr seba musayîşê kurdkî zaf muhîm o. Her çî ra ver ganî mamostayê tutanê nê dewrî hetê ziwanê kurdkî ra zaf pêt bê. Kulturê kurdan baş bizanê. Hîna zaf folklorê kurdan baş bizanê. Gereka estanekan û deyîranê folklorîkê kurdan baş bizanê. Gereka kayê tutan ê folklorîkê kurdan baş bizanê. Çunke tutî no dewr de her çî bi kay musenê. Nê dewrî de tutî çalek ê û zaf aktîf ê. No dewr de tutî texlîtkar ê. Pîlanê xo û estbîyayê dorûverê xo texlît kenê…
Her çî ra ver ganî her mamosta bizano ke tutî, çîyê ke nê dewrî de bander benê, hetanî mergê xo binê tesîrê nê çîyan de manenê. Eke no dewr de tutî bi ters bander bibê, benê tersonek û hetanî mergê xo tersonek manenê. Eke no dewr de tutî xo ra bawer perwerde bibê, hetanî mergê xo xo ra bawer benê. Welhasil heme karekteranê xo nê dewrî de gênê.
Beno ke ewro mamostayê nê dibistanan nê çîyî mekteban de nêwendê û nê çîyan nêzanê. Labelê prosesê mamostatîye de hem bi wendiş hem zî prosesê dersdayîşê de ganî bandêrê nê çîyan bibê.
Not: Nê warî de merdim eşkeno nê kitabî ra îstîfade bikero: Pertev, Ramazan, Zarok û Çîrok, Weşanê Dozî, 2009.
